زاها حدید ملکه‌ی انحناها

زاها حدید  (زاده ۳۱ اکتبر ۱۹۵۰-درگذشته ۳۱ مارس ۲۰۱۶) معمار برجسته عراقی تبار بریتانیایی در سبک واسازی بود.

خانواده‌ی حدید که ثروت زیادی داشتند، دختر خود را در دهه‌ی ۱۹۶۰ برای ادامه‌ی تحصیل به مدارس شبانه‌روزی سوئیس و انگلستان اعزام کردند. زاها برای ادامه‌ی تحصیلات دانشگاهی در رشته‌ی ریاضیات به دانشگاه آمریکایی بیروت رفت و در سال ۱۹۷۲ وارد دانشکده‌ی معماری انجمن معماری لندن شد.

برنده تنهاست…

زاها حدید در مصاحبه‌ای که سال 2012 با گاردین انجام داد، گفته است: «عرصه معماری در حال تغییر است، در حال حاضر نیمی از دانشجویان معماری در تمام جهان زن هستند، من هم زن، و هم عرب هستم، وقتی در عراق بودم با زنان معمار زیادی رو به رو شده‌ام، اما به هر حال نمی‌توانید تصور کنید که به خاطر عرب‌بودن و بعد از آن به خاطر زن‌بودن، با چه چیزهایی رو به رو شده‌ام، وقتی عرب‌بودنم را قبول می کنند، زن‌بودن مساله می‌شود و وقتی زن‌بودن را قبول می‌کنند، عرب‌بودن تبدیل به معضل می‌شود. اما به هر حال، به عنوان یک زن در معماری نیاز به اعتماد نفس دارید، علاوه بر این گاهی زن‌ها فکر می‌کنند که مجبور هستند همه کارها را خودشان انجام دهند، هم معمار باشند و هم در خانه کار کنند، به بچه‌ها برسند و کارهای خانه را انجام دهند، می‌خواهم بگویم که واقعا این طور نیست، می‌توانید به دیگران اعتماد کنید، بخشی از کارها را به دیگران بسپارید. باید خیلی زود یاد بگیرید که شما نمی‌توانید همه کارها را خودتان انجام دهید. برای من کار گروهی بسیار مهم است. »

او درباره تجربه معماری‌اش هم نوشته است: «معماری تماما در مورد خوب‌بودن است؛ فضاهایی که باعث شود مردم حس خوبی داشته باشند؛ چه مدرسه، چه محل کار و چه جایی که در آن زندگی می‌کنند، من به تمام پروژه‌هایی که طراحی کرده‌ام افتخار می‌کنم. این همیشه لذت‌بخش است که ببینی چیزی که طراحی کرده‌ای به واقعیت تبدیل شده است؛ اما آن چیزی که واقعا من را هیجان‌زده می‌کند این است که فرقی نمی‌کند یک چیز را چند بار طراحی و دوباره از اول شروع کرده باشی، همیشه دقایقی هست که کاملا غیرمنتظره است. در هر کار جدیدی من به دنبال آن حس واقعی ماجراجویی هستم؛ یک تجربه واقعا منحصر به فرد.»

-زها حدید از سختی و خشکی دوري گزید.
-او به نرمی در هنرهای تجسمی نزدیک شد.
-او از زاویه های تیز فاصله گرفت.
-طرح های او رنگ و بوی مهربانی و مادرانه به خود گرفتند.
-معماری های وی نوازشگر چشم و انسان های در آرزوی امنیت بود.
-او همه جزئیات کارهای خود را با پشتکار و سرسختی دنبال می کرد.
-“پستی و بلندی های معماری” زها حدید با معماری با وقار وی تناسب دارد. معماری هایی که نام زها حدید را به یدک می کشند.
-نبض زندگی در معماری های زها حدید در جریان دارد. این معماری ها سرشار از نشاط و زندگانی هستند.
-تو گویی که کسانی که به نمای بیرونی کارهای زها حدید می نگرند احساس الفت و لذت می کنند و مصالح ساختمانی سخت و سرد را به فراموشی می سپارند.
-کسانی که کارهای “زها حدید” را دیده اند
-خود را در برابر یک بانو و هنرمندی می یابند که به حس مادری و طبیعت و زمین احترام می گذارد.
-زمین مادر طبیعت است!

درس معماری زها حدید در این نکته نهفته است!

-معماری های او فرح بخش و آرام بخش هستند. طرح های زها حدید مثل ابریشم چشم و روح بازدید کنندگان را نوازش می کنند.
-معماری زها حدید انسان را از تصورات کلیشه ای که بر آن مهندسی غلبه می کند و از عواطف و مادری و مهربانی فاصله می گیرد خارج می کند.
-… بی گمان حدید (آهن) نام خانوادگی زها یکی از پارادوکس هاست.
-چه اینکه دستاوردهای زها حدید ساختمان های سخت اما سبک از جنس ابریشم است.

در مورد کارهای معمارانه و طراحی‌های او مقاله‌های زیادی چه در سطح دانشگاهی و چه در سطح عمومی نوشته شده است که به نقش «زن بودن» در دنیای معماری و طراحی و تاثیر آن بر این عرصه‌ها پرداخته است.

برخي از نمونه كارهاي زاها حديد:

-معماری مرکز تحقیقات و مطالعات نفت ملک عبدالله معماری : گروه معماری زاها حدید

-مرکز فرهنگی حیدر علی اُف آذربایجان

-طرح موزه ریورساید زاها حدید به عنوان بهترین موزه منتخب در اروپا

-معماری موزه کوهستانی آلپ توسط زاها حدید

–طراحی ساختمان مرکزی BMW –

–مجتمع مسکونی نیویورک

–برج هتل شهر رویاها – زاها حدید

–طراحی گالری ریاضی موزه علوم لندن توسط زاها حدید

درگذشت ناگهانی زاها حدید :
زها حدید ، روز پنجشنبه ۱۲ فروردین ۱۳۹۵ (۳۱ مارس ۲۰۱۶) در بیمارستانی در میامی آمریکا و در پی حمله قلبی درگذشت.